Pse Evropa nuk duhet ta injorojë atë që po ndodh në Kosovë
Një portal që promovon Bedri Hamzën dhe figura të larta të PDK-së e paraqet Kryeministrin e Kosovës si cak të ligjshëm duke rikthyer modele nga një e kaluar ku vrasjet politike mbetën pa përgjigje.
Ajo që po ndodh në Kosovë kërkon vëmendje të menjëhershme nga ambasadat e huaja në Prishtinë dhe nga qeveritë demokratike të Evropës. Kjo nuk është çështje e polemikës partiake apo teprimeve gjuhësore. Është paralajmërim sigurie. Një medium që vepron me emrin Dritarja1 ka shpërndarë përmbajtje që në mënyrë vizuale dhe rrëfimore e normalizon vrasjen e Kryeministrit në detyrë Albin Kurti. Kjo nuk është një rrëshqitje e rastësishme e gjykimit. Është një model i qëndrueshëm kushtëzimi psikologjik që përputhet me mesazhe politike të promovuara nga Partia Demokratike e Kosovës PDK dhe figura të lidhura publikisht me të.
Figura qendrore e qarkulluar nga Dritarja e paraqet Kryeministrin si shënjestër në një skenë ekzekutimi2 të shoqëruar me tekst që e portretizon atë si moralisht të pavlefshëm dhe të padenjë. Në gjuhën e sigurisë ky është shembull klasik i ç’njerëzimit të shenjestrës. Dhuna politike moderne rrallë lind papritur. Ajo paraprihet nga përgatitja e rrëfimit ku viktima zhvishet nga legjitimiteti dhe dhuna paraqitet si e mendueshme. Kur një imazh i tillë qarkullon nga një portal që njëkohësisht i jep zë politikanëve të PDK-së dhe transmeton materiale të fushatës parazgjedhore, ai duhet trajtuar si operacion informativ armiqësor dhe jo si koment.
Përmbajtja tjetër e promovuar nga i njëjti medium e forcon këtë vlerësim. Postime që u japin zë qëndrimeve të politikanit të PDK-së Abelard Tahiri3 dhe ish-kreut të saj Memli Krasniqit4 përdorin simbolikë militante të idealizuar duke shtyrë një rrëfim të përjashtimit moral. Postime të tjera bëjnë fushatë të hapur për PDK-në dhe kandidatin e saj për Kryeministër Bedri Hamza5 ndërsa udhëheqja kundërshtare paraqitet si tradhtare ose e paligjshme. Ky nuk është grumbullim neutral përmbajtjesh. Është shtim i jehonës së një porosie të koordinuar. Shqetësimi lidhet me pëlqimin heshtak tolerancën dhe përfitimin politik. Sipas standardeve ndërkombëtare të përgjegjësisë aktorët politikë mbajnë përgjegjësi kur përfitojnë me vetëdije ose nuk dënojnë mesazhe që nxisin apo normalizojnë dhunën.
Kosova nuk është fletë e bardhë. Është shoqëri pas konfliktit me histori të pazgjidhur të vrasjeve politike. Nën qeverisje të drejtuara nga PDK për më shumë se dy dekada politikanë aktivistë dhe gazetarë u vranë ose humbën jetën në rrethana të paqarta. Këto raste mbeten plagë të hapura. Fakti që ish Presidenti dhe udhëheqësi i PDK-së Hashim Thaçi ndodhet në gjykim në Hagë për akuza që përfshijnë persekutim dhe vrasje e bën çdo retorikë që i afrohet legjitimimit të dhunës jashtëzakonisht të rrezikshme. Ky kontekst e kthen atë që diku tjetër mund të quhej provokim në rrezik real sigurie.
Bedri Hamza si udhëheqës dhe kandidat i PDK-së mban përgjegjësi të veçantë. Fushata e tij është promovuar në mënyrë aktive nga Dritarja përmes mesazheve të drejtpërdrejta zgjedhore. Heshtja në rrethana të tilla nuk është neutrale. Në normat demokratike udhëheqësit politikë kanë detyrim ta dënojnë menjëherë dhe pa rezerva çdo përmbajtje që përshkruan ose nënkupton dhunë ndaj kundërshtarëve politikë. Dështimi për ta bërë këtë ngre pyetje të ligjshme për kulturën politike dhe qëllimin pa pasur nevojë për akuza spekulative.
Po aq shqetësuese është dështimi i Asociacionit të Gazetarëve të Kosovës për të reaguar. Vetërregullimi profesional ekziston pikërisht për të vendosur kufij kur gazetaria shndërrohet në armë. Mungesa e çdo dënimi publik apo hetimi sinjalizon paralizë institucionale ose kapje politike. Për partnerët ndërkombëtarë që kanë investuar fuqishëm në lirinë e medias në Kosovë kjo heshtje duhet të jetë alarmuese. Një mjedis mediatik që toleron imazhe të vrasjes politike pa protestë nuk është i lirë. Është i komprometuar.
E drejta ndërkombëtare është e qartë. Neni 20 i Paktit Ndërkombëtar për të Drejtat Civile dhe Politike detyron shtetet ta ndalojnë propagandën e urrejtjes që përbën nxitje për diskriminim armiqësi ose dhunë. Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut lejon kufizime të shprehjes kur ato janë të nevojshme për mbrojtjen e sigurisë publike dhe parandalimin e ç’rregullimit ose krimit. Angazhimet e OSBE-së për lirinë e medias paralajmërojnë shprehimisht kundër përdorimit të mediave për nxitje dhune në shoqëri të brishta pas konflikti. Asnjë nga këto korniza nuk lejon që dhuna të nxitet ose ndodhë. Pragu është krijimi i një klime ku dhuna legjitimohet ose normalizohet.
Për ambasadat dhe qeveritë evropiane kjo nuk duhet parë përmes prizmit të ngushtë të politikës së brendshme. Vrasja ose tentativa për vrasje e një Kryeministri në detyrë në Kosovë do të kishte pasoja të menjëhershme rajonale. Do të trondiste sigurinë e brendshme do të minonte kalimin demokratik të pushtetit dhe do të dërgonte sinjal në gjithë Ballkanin Perëndimor se dhuna politike mbetet mjet i pranueshëm. Vëmendja parandaluese nuk është ndërhyrje. Është përgjegjësi.
Kjo analizë nuk shpall fajësi. Ajo identifikon rrezik. Emërton aktorët që po u jepet jehonë dhe institucionet që kanë dështuar të veprojnë. Ky editorial i yni, kërkon vigjilencë jo verdikte. Mësimi nga historia e vetë Evropës është se dhuna politike rrallë shpërthen papritur. Ajo provohet në fjalë imazhe dhe heshtje. Kosova e ka parë këtë më parë. Pikërisht për këtë arsye nuk duhet injoruar tani.
Mafia Politike e Kosovës: A Do Të Ndalen Apo Do Ta Rrëzojnë Albin Kurtin?
Që nga viti 2021, Kosova ka përjetuar një ndryshim të rëndësishëm politik pas fitores dërrmuese të Kryeministrit Albin Kurti dhe administratës së tij. Përmbytja zgjedhore e qeverisë së tij të parë në vitin 2020 i dha fund dy dekadave të qeverisjes nga parti politike të lidhura gjerësisht me korrupsionin dhe krimin e organizuar. Një nga shtyllat kryesore…