Kur Hisen Berisha e Përdhos Luftën për ta Shpëtuar Veten

Kur Berisha i përsërit akuzat e Dick Marty-t të rrëzuara nga gjykata, ai nuk po e mbron UÇK-në, ai i shërben narrativës që kërkonte ta kriminalizonte atë.

Në Arberia TV¹ ai hyri si dikush që nuk vjen të shpjegojë, por të mbulojë. E solli luftën para kamerës si të sillte një perde të kuqe në një skenë të varfër. Ka njerëz që e mbajnë luftën si plagë. Ka të tjerë që e mbajnë si dekor. Te Hisen Berisha lufta u shfaq si skenografi e ndezur sa herë që i duhej ta mbulonte boshllëkun e të tashmes. Ai nuk e thërret të kaluarën për ta nderuar, por për ta përdorur. Dhe kur e përdor, e bën me vrullin e atij që e ndien se po humb terren.

Kronologjia e mbrëmjes ishte e qartë. Filloi me rrëfim të rëndë. Pastaj e shndërroi rrëfimin në mjet. Monologu i tij u mbush me copëza trupi, me kocka, me bark të çarë, me kokë të këputura, me fëmijë në front. Ky material u hodh si rërë në sytë e publikut. Jo për drejtësi, sepse drejtësia kërkon emra, data, përgjegjësi, prova, institucione, hetime, gjykime. Ai kërkonte diçka më të lehtë. Një heshtje të turmës. Një mëshirë të detyruar. Një imunitet emocional që ta mbrojë nga pyetjet që nuk falin.

“Çfarë ke bërë ti pas luftës?”

“Çfarë ke ndërtuar?”

“Çfarë ke mbrojtur?”

“Kujt i ke shërbyer?”

Në çastin kur dhimbja përdoret si liçencë politike, dëshmitari shndërrohet në tregtar. Tregtari i dhimbjes gjithmonë ka mall për të shitur, edhe kur nuk ka të vërtetë për të thënë. Prandaj ai nuk foli për shtetin si projekt. Foli për shtetin si flamur. Flamuri tundet. Flamuri mbulon. Flamuri nuk shëron.

Pastaj erdhi fjalia e tij që e vret dinjitetin me një goditje të vetme. “Liria dhe pavarësia qenkan rezultat i një krimi.” Këtu e pashë të ndodhte ajo që ndodh kur propaganda e vjetër gjen gojë të re. Kjo fjali mban erën e viteve kur çlirimi paraqitej si krim dhe viktima si fajtor. Kjo fjali nuk është analizë. Është instrument. Dhe instrumenti përdoret për ta shtyrë publikun drejt mjegullës.

Unë i flas publikut hapur. Raportet janë raporte. Aktgjykimet janë aktgjykime. Në botën reale, aty ku fjala ka peshë juridike, askush nuk e rrëzon një shtet me monolog televiziv. Kur një njeri e quan një raport “aktgjykim”, ai nuk gabon rastësisht. Ai e bën qëllimisht. Sepse i duhet gjykimi pa gjykatë. I duhet dënimi pa provë. I duhet turpi pa të vërtetë.

Dhe këtu ai u kthye te miti i vjetër i Dick Martit dhe miratimi politik i Këshillit të Evropës, sikur ato të ishin gjykata, sikur ta kishin vulën e së vërtetës përfundimtare. Mua kjo më duket komprometuese. Sepse edhe kur një institucion ndërkombëtar i drejtësisë nuk i ka provuar ato akuza, edhe kur ato kanë rënë në terrenin e mungesës së provës, Berisha prapë i mban në xhep si monedhë. Jo si e vërtetë, por si mall propagandistik. Nëse do të kishte qoftë edhe një grimë respekti për Ushtrinë Çlirimtare, ai nuk do t’i ringjallte publikisht akuzat e prodhuara për ta bërë çlirimin krim. T’i ringjallësh pasi faktet i kanë varrosur, nuk është kujdes për luftën. Është përdhosje e saj. Është shërbim i ftohtë ndaj atyre që gjithmonë kanë dashur ta përmbysin rendin moral të Kosovës.

Më pas ai kaloi te frika e gatshme. “Pa mbrojtës, pa avokatë.” E tha si të ishte duke shpallur një rrethim. E tha për të krijuar idenë se dikush po i mbyt në errësirë, larg çdo garancie. Kjo nuk qëndron. Dhe unë e them pa patos. Shteti i Kosovës ka mbuluar mbrojtjen juridike dhe kostot përcjellëse me dhjetëra miliona euro. Ekipet mbrojtëse ekzistojnë. Janë të strukturuara. Janë aktive. Mund të kesh kritika për mënyrën si u ngrit gjykata², për mungesën e transparencës, për standardet e paraburgimit, për selektivitetin e mandatit. Por nuk mund ta shesësh si fakt se nuk ka mbrojtje, kur mbrojtja është e organizuar, e financuar dhe në veprim. Ky nuk është denoncim. Është teatër. Teatër për panik. Teatër për turmë. Teatër për ta kthyer procedurën në mit.

Prej aty ai rrëshqiti te mashtrimi që e njohim në Ballkan si mekanizëm mbijetese. Çështja e përgjegjësisë u shpall si komplot kundër luftës. Lufta u barazua me vetveten. Çlirimi u barazua me karrierën personale. Ushtria Çlirimtare u barazua me listat e partisë. Dhe kur dikush thotë se krimet hetohen dhe nuk relativizohen, ai e përjeton si blasfemi. Sepse morali, në këtë skemë, trajtohet si pronë private. Prandaj shpërtheu.

Kronologjikisht, më pas erdhi shënjestra e radhës. Kur u përmend Albin Kurti, në ekran nuk erdhi asnjë provë. Erdhi vetëm gjuha e baltës. Erdhi fjala “shantazh”. Erdhi fjala “pengmarrje”. Erdhi insinuata. Kjo gjuhë nuk është politikë. Është përpjekje për ta ulur tjetrin në nivelin e thashethemeve, sepse aty fiton ai që bërtet.

Dhe Berisha është i stërvitur në bërtitje.

Unë flas me logjikë të thjeshtë. Po të ishte Kurti “peng”, do të sillej si peng. Do të kërkonte leje. Do ta ulte kokën. Do të bënte pazare të buta. Do të rrinte brenda vijave të shenjta të kastës. Por një peng nuk e sfidon një rend të vjetër që është ushqyer me frikë dhe kompromis. Një peng nuk merr mbi vete barrën e konfliktit institucional, diplomatik, policor dhe administrativ që vjen kur ç’montohen mekanizmat e ndikimit serb. Mund të kesh kritika për qeverisjen. Por “pengmarrja” që e shpik Berisha është roman për ta shpëtuar autorin, jo për ta përshkruar realitetin.

Pastaj ai u pickua nga koha. U dëgjua fjala “njëzet vjet” dhe u ndez³. Bëri sikur nuk e kupton. Pyeti me ironi kush e ka instaluar Serbinë këtu. Unë them se ai e di. Dy dekada pas luftës patëm një kulturë pushteti ku shteti u trajtua shpesh si plaçkë, ku marrëveshjet u nënshkruan pa llogaridhënie, ku rrjetet e patronazhit u trashën, ku veriu u la territor i paqartë, i dobishëm si kërcënim dhe si alibi. Kjo nuk lidhet me një individ të vetëm. Lidhet me një rend. Dhe kur ky rend vihet në pyetje, Berisha nuk sjell argument. Sjell fyerje.

Në fund të mbrëmjes së 22 nëntorit, ndodhi ajo që publiku e pa, pa nevojë për koment. Në ekran ai u përball me mua dhe u tërhoq nga e vërteta që ia vura përballë. Unë nuk u nisa nga legjenda. U nisa nga parimi. “Krimet nuk krahasohen.” Ky parim është i ftohtë. Është i drejtë. Është i pamëshirshëm për ata që jetojnë nga relativizimi. Prandaj ai nuk e duroi. E ktheu debatin në pazar poshtërimesh. Sulmoi identitete. Sulmoi jetë private. Hodhi shpifje. Jo se ishte i fortë. Por se ishte i zbuluar.

Unë flas nga dokumentimi dhe nga puna hulumtuese. Unë e di se rrjetet nuk janë abstraksione. Unë e di se afërsitë lënë gjurmë. Dhe unë e di se, sipas raportimeve publike, emra si Fatmir Sheholli, i arrestuar nën akuza për spiunazh, nuk dalin nga hiçi. Këto janë çështje që hetohen. Këto janë çështje që provohen. Askush nuk i shpëton pyetjes duke ngritur zërin.

Ajo që mbetet prej kësaj paraqitjeje nuk është dëshmia e luftës. Është paniku i pasluftës. Një njeri që do të donte të ishte hero, por u bë shërbëtor i një rendi që e shteroi Kosovën. Një njeri që e merr lavdinë e dikujt tjetër si mantel dhe pastaj habitet kur manteli nuk e mbulon njollën.

Kush e do vërtet Ushtrinë Çlirimtare, e mbron nga shndërrimi i saj në shantazh moral. Kush e do vërtet Kosovën, e mbron nga parullat që kërkojnë t’i shpëtojnë llogarisë. Dhe kush e do vërtet të vërtetën, nuk ikën nga ekrani.

E përballon. E pranon. Ose rrëzohet prej saj. Siç u rrëzua Berisha.

1. “Jam i shqetësuar sepse unë kam mbledh këmbë të ushtarëve, koka të tyre nuk jam Albin i marrë peng” — Arberia TV Facebook, Shtator, 2025.

2. Gjykata Speciale ndez polemika në Kosovë: Pranon prova nga Serbia

Pranimi i provave të Serbisë nga Gjykata Speciale në Hagë ndez debat të ashpër në Kosovë, ringjall trauma të luftës, tension politik dhe sfida për drejtësinë tranzicionale. — Kronika B Politikë.

3. Hisen Berisha u shemb para të vërtetës

Hisen Berisha u thye para faktit, u arratis nga ekrani dhe u fsheh pas fyerjeve, duke provuar se e vërteta e tremb më shumë se çdo argument. — Kronika B Analizë.