Njohja siriane thekson rëndësinë e bashkëpunimit rajonal në Ballkan
Siria konfirmon njohjen e Kosovës duke e përforcuar rolin diplomatik rajonal dhe hapur rrugën për bashkëpunime të reja ndërkombëtare.
Më 29 tetor 2025, Republika Arabe e Sirisë shpalli publikisht1 njohjen e Republikës së Kosovës si shtet i pavarur, një lajm i pritur me reagim zyrtar e të ngrohtë nga Mbretëria e Arabisë Saudite2, e cila theksoi rëndësinë e ngjarjes për marrëdhëniet dypalëshe dhe hapjen drejt bashkëpunimit të ri. Kjo deklaratë erdhi gjatë një takimi trilateral në Riad, ku morën pjesë Princi i Kurorës Mohammed bin Salman, Presidenti sirian Ahmed Al-Sharaa dhe Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani-Sadriu3, duke e shndërruar diplomacinë në skenë simbolike të epokave të reja.
Ministria e Jashtme saudite përshëndeti publikisht vendimin e qeverisë siriane në komunikatën zyrtare, duke shpresuar që ky akt të jetë gur themeli për bashkëpunim të zgjeruar mes dy vendeve. Në anën tjetër, Presidenca kosovare e cilësoi njohjen si “vendim historik”, rezultat i respektit të ndërsjellë për luftën e gjatë për liri, sovranitet, integritet territorial dhe vullnet për diplomaci të barabartë.
Në rrjedhat e informacionit, po ato zëra të institucioneve, Ministria e Jashtme siriane, ajo saudite dhe Presidentja Osmani, publikuan pamje e deklarata në rrjetet sociale më 29 tetor, duke i dhënë jehonë në skenën diplomatike ballkanike.
Pse njohja e Sirisë ka peshë
Njohja siriane i shton edhe një gur identitetit ndërkombëtar të shtetit kosovar, forcon Prishtinën përballë opinionit global.
Pjesëmarrja saudite nënvizon kthesën diplomatike në Lindjen e Mesme dhe rol të ri të aktorëve arabë në çështjet e Ballkanit, duke përthyer prishjen e kufijve gjeopolitikë dikur të paprekshëm.
Ky akt rihap çështje të vjetra: Serbia mbetet në refuzim të njohjes së Kosovës, pengon anëtarësimin në organizata si OKB dhe përdor këtë status për ta ruajtur ndikimin rajonal dhe aleancat me Rusinë dhe Kinën.
Sfondi historik: Shpallja dhe rrënjët e konfliktit
Kosova, rajoni me shumicë shqiptare, dikur pjesë e Jugosllavisë dhe pastaj e Serbisë, shpalli pavarësinë më 17 shkurt 2008 pas dekadash represioni, konfliktesh dhe rezistence. Në vitet e fundit të viteve ’80 dhe fillim të viteve ’90, regjimi serb i Milosheviqit shfuqizoi autonominë e Kosovës, ndërsa rezistenca shqiptare u kthye në lëvizje çlirimtare dhe luftë të armatosur. Dhuna, masakrat dhe dëbimet nga forcat serbe në vitet 1998-99 u dënuan nga Human Rights Watch, ku numri i viktimave shqiptare arriti me mijëra.
Fushata ushtarake e NATO-s në 1999 ndaloi ciklin e shfarosjes. Më pas, administrimi kaloi në duart e Kombeve të Bashkuara dhe, gradualisht, te institucionet e Kosovës. Deri sot, mbi 100 shtete e kanë njohur Kosovën, por Serbia dhe aleatët e saj (Rusia, Kina) vazhdojnë ta mbajnë të bllokuar anëtarësimin në OKB dhe organizata të tjera ndërkombëtare.
Serbia: Dualizmi mes stabilitetit dhe ndikimit
Serbia vazhdon të insistojë se Kosova mbetet pjesë e territorit të saj, duke konsideruar shpalljen e pavarësisë si të paligjshme sipas ligjit të vet dhe Kartës së OKB-së. Në të njëjtën kohë, përpiqet të ruajë një imazh stabilizues ndaj Perëndimit, megjithatë aleanca e ngushtë me Rusinë e ka kthyer atë në një instrument të fuqisë lindore në Ballkan. Financimi i strukturave paralele në veri të Kosovës, përhapja e narrativave kishtare-nacionaliste dhe koordinimi politik me Moskën i kanë dhënë Serbisë një rol të dyfishtë: në letër promovon stabilitet, por në praktikë shkakton destabilizim.
Që nga nënshkrimi më 24 shtator 2022 i marrëveshjes për koordinimin e politikave të jashtme me Moskën zyrtare, Serbia ka theksuar rolin e saj si burim i destabilizimit në Ballkanin Perëndimor. Një vit më pas, forca paraushtarake të armatosura serbe sulmuan veriun e Kosovës në një tentativë për ta aneksuar atë, por ky operacion u kundërshtua dhe u shpartallua nga autoritetet në Kosovë, të cilat e quajtën këtë një akt terrorist. Kreu i këtij sulmi, Milan Radoiçiq, ndodhet në arrati dhe gëzon mbështetjen e Serbisë, ndërsa autoritetet kosovare kanë vijuar procedurat ligjore kundër militantëve të kapur, duke i trajtuar edhe trupat e tyre të pajetë, që humbën jetën në përpjekjen për aneksimin e veriut më 24 shtator 2023.
Në anën tjetër, forcat politike dhe ato lokale janë përpjekur ta diskreditojnë veprimin e qeverisë Kurti, e cila po përpiqet të mbrojë integritetin e vendit kundër agresionit serb. Me pretendimin se kërkesa për tërheqjen e forcave të rendit nga veriu ishte një kërkesë ndërkombëtare, Serbia nisi një fushatë propagandistike duke akuzuar kryeministrin Kurti për spastrim etnik. Kjo propagandë u mbështet edhe nga opozita kosovare dhe disa media në Prishtinë, disa prej të cilave e përkrahën duke e krahasuar Kurtin me ish-presidentin serb Sllobodan Millosheviq, i cili udhëhoqi fushatën gjenocidale në Kosovë.
Autoritetet në Kosovë po punojnë fuqimisht për të vendosur ligjin dhe rendin në veri, duke u përballur dhe i sifduar rrjetet kriminale serbe të lidhura me Beogradin, të cilat ushtrojnë ndikim problematik mbi komunitetin serb atje. Nuk ekziston asnjë provë që të jetë kryer spastrim etnik në këtë zonë, ndërsa përpjekjet e qeverisë synojnë ndërtimin e stabilitetit dhe largimin e ndikimeve që kërcënojnë sigurinë kombëtare e që vijnë nga Serbia në këtë pjesë të vendit.
Çfarë sjell njohja: potenciali dhe kufizimet
Për Kosovën: zgjerim i rrjetit diplomatik, forcim i pretendimit për shtetësi e rritje të mundësive për anëtarësim në organizata ndërkombëtare.
Për Sirinë: mundësi për ri-konfigurim të marrëdhënieve në rajon, por mbetet për t’u parë angazhimi real diplomatik.
Për Arabinë Saudite: demonstrim i rolit të ri të diplomacisë saudite në Evropën Juglindore.
Për Serbinë dhe aleatët e saj: sfidë e drejtpërdrejtë ndaj trashëgimisë së ndalimit të njohjes së Kosovës.
Përtej njohjes: pengesat dhe realiteti i valles së vjetër
Kosova ende nuk ka rrjet ambasadash, marrëveshje mbrojtjeje apo linja ajrore me çdo vend njohës, këto kërkojnë kohë dhe negociata. Pengesa kryesore mbetet sistemi i vetos në OKB, ku Rusia dhe herë-herë Kina mbrojnë interesat serbe, duke shndërruar çështjen e Kosovës në monedhë shkëmbimi për konfliktet si Ukraina, Siria apo për pazare energjetike.
Serbia e ushqen paqartësinë me media, portale të kontrolluara dhe diplomaci që favorizojnë status quo-në ku para botës e luan rolin e “stabilizuesit”, në terren ndihmon destabilizimin, duke mbajtur Kosovën në një lëngatë të përhershme.
Viktimat e luftërave të nxitura ose mbështetura nga Beogradi në Kroaci, Bosnjë dhe Kosovë kanë shkaktuar vdekjen e më se 150 mijë civilëve që nga vitet ’90, me Bosnjën si skenë të gjenocidit të Srebrenicës dhe Kosovën si shembull të ndërprerjes së shfarosjes nga ndërhyrja e NATO-s. Serbia tenton ta fragmentojë të vërtetën statistikore, duke mbajtur publikun larg pasojave të projektit “Serbia e Madhe”.
Njohja e Kosovës nga Siria, me mbështetjen e Arabisë Saudite, nuk është fundi i rrugës, por shenjë se muri i vjetër i mohimit mund të çahet. Diplomacia e re vjen me sfida të vjetra, me duar që krijojnë ura të reja dhe tjetër dorë që lyen plasaritjet me ngjitës për t’i vonuar ndryshimet. Kosova mbetet në udhëkryq pasi sfida për konsolidim, është një betejë që duhet të përballet me narrativën e destabilitetit dhe kërkimi për vendin e merituar ndër kombet e lira në botë.
Rama nuk njeh gjenocidin serb në Kosovë
Në teatrin politik të Tiranës, skenari është bërë rit: opozita propozon një rezolutë që ta njohë krimin e Serbisë në Kosovë si gjenocid, shumica qeverisëse e zvarrit, e riformulon, ose e mbulon me mjegull proceduriale. Kryeministri Edi Rama ngjitet në foltore për të akuzuar kritikët si provincialë, hipokritë, ose më keq. Koreografi e stërpërsëritur, ku …